Artykuł został opublikowany po raz pierwszy w magazynie Optician, May 5,2006.
Jane Veys i Dr Karen Frencz dokonują przeglądu literatury opisującej badania reakcji klinicznych na noszenie soczewek jednodniowych w porównaniu do innych trybów noszenia.
Wprowadzenie jednodniowych soczewek kontaktowych na rynek stało się możliwe dzięki znacznemu postępowi technologii. Po rozpoczęciu sprzedaży w 1993 roku przez firmę Johnson & Johnson pierwszej na świecie jednodniowej soczewki kontaktowej l-Day ACUVUE®, na rynku pojawiły się soczewki kilku innych producentów i soczewki jednodniowe zaczęły być coraz bardziej popularne. Od momentu ich wprowadzenia w Wielkiej Brytanii soczewki jednodniowe są zapisywane coraz częściej i obecnie stanowią 44% wszystkich nowych dopasowań miękkich soczewek. (red.: teraz większość sprzedawanych soczewek jednodniowych to najnowsze soczewki ACUVUE 1-DAY Moist ® oraz Daily-Gma ™)
Soczewki jednodniowe są postrzegane jako korzystne rozwiązanie, zarówno dla pacjentów jak i specjalistów. Ten tryb noszenia soczewek kontaktowych jest wygodny dla pacjenta, ponieważ eliminuje potrzebę codziennego czyszczenia i dezynfekcji. Codzienna wymiana soczewek eliminuje efekt starzenia soczewki i powstawania osadów powierzchniowych, w rezultacie czego, pacjent powinien odczuć poprawę komfortu i widzenia.
Czy tak postrzegane zalety soczewek jednodniowych rzeczywiście prowadzą do lepszych wyników klinicznych i czy występują oczywiste korzyści zdrowotne związane z użyciem soczewek jednodniowych? Co tak naprawdę mamy na myśli mówiąc o “korzyściach zdrowotnych”?
DEFINICJA ZDROWIA
Słownik Oksfordzki Języka Angielskiego definiuje zdrowie jako “pozostawanie organizmu w stanie bez choroby i urazów”, a określenie “zdrowy” opisuje jako “mający lub promujący dobre zdrowie”. Bardziej precyzyjna jest definicja medyczna zdrowia z książki “Kompendium wiedzy lekarskiej” (Physician’s Desk Reference): jest to “stan organizmu, kiedy funkcjonuje on optymalnie bez występowania chorób i anomalii; stan charakteryzujący się anatomiczną i fizyczną integralnością”.
Odnosząc to do kontekstu noszenia soczewek kontaktowych, te definicje zdrowia mogą być użyte wtedy, kiedy nie występują wyraźnie niekorzystne objawy związane z noszeniem soczewek. A zatem, zmniejszanie ryzyka alergii, eliminacja potencjalnego uczulenia na płyny pielęgnacyjne oraz zapewnianie ochrony przed promieniowaniem UV mogą być zaliczone w poczet korzyści zdrowotnych.
Rys. 1. Częstość występowania powikłań związanych z różnymi trybami noszenia (Hamano et al 1994)
PORÓWNANIE JEDNODNIOWYCH SOCZEWEK KONTAKTOWYCH Z SOCZEWKAMI NOSZONYMI W INNYCH TRYBACH WYMIANY
Przeprowadzono wiele badań klinicznych mających na celu porównanie soczewek jednodniowych z innymi trybami noszenia. We wszystkich tych badaniach oceniano niektóre lub wszystkie czynniki zdrowotne przedstawione w Tabeli 1, jako wskaźniki charakteryzujące właściwości soczewki.
Jedno z pierwszych takich badań opublikowane było przez Hamano et al (1994)6. Zespół Hamano przeprowadził 3 miesięczne badanie z udziałem 23 068 pacjentów i starał się określić częstość występowania powikłań przy różnych trybach noszenia soczewek kontaktowych. Badano miękkie soczewki konwencjonalne, miękkie soczewki jednodniowe, miękkie soczewki do przedłużonego noszenia, noszone w sposób ciągły przez jeden tydzień, a także soczewki PMMA i RGP. Częstość występowania powikłań została obliczona dla każdego typu soczewek kontaktowych (rys. 1). Jak widzimy, u użytkowników soczewek jednodniowych zanotowano zdecydowanie niższy współczynnik występowania powikłań klinicznych w porównaniu do innych trybów noszenia soczewek. Wywnioskowano, że kliniczna użyteczność soczewek jednodniowych została statystycznie potwierdzona i autorzy uznali je jako idealny tryb do zmniejszania ilości powikłań rogówkowych.
Nilsson i Sóderqvist (1995)7 przez 3 miesiące badali jednodniowe soczewki kontaktowe i współczynnik powikłań związanych z ich noszeniem. Badania objęły 31 pacjentów krótkowzrocznych, spośród których 20 nosiło przedtem konwencjonalne soczewki miękkie, 11 pacjentów założyło soczewki po raz pierwszy. Każdy z tych pacjentów nosił soczewki jednodniowe codziennie przez okres 12 tygodni. W grupie 11 nowych pacjentów nie stwierdzono żadnych nowych komplikacji w okresie 12 tygodni, a w jednym przypadku zmiany tarczkowe zauważone przed dopasowaniem nie uległy zmianie. Wśród 20 pacjentów wcześniej noszących konwencjonalne miękkie soczewki kontaktowe także nie stwierdzono żadnych nowych komplikacji. Po 12 tygodniach noszenia soczewek jednodniowych wcześniej występujące anomalie tarczkowe zredukowane zostały z 20% do 0%, a nastrzyk spojówkowy z 23% także do 0%. Subiektywne objawy suchości i pieczenia zmniejszyły się z 35% do 5%. To badanie wykazało, że noszenie soczewek jednorazowych jest atrakcyjnym rozwiązaniem z wyraźnie zmniejszonym współczynnikiem powikłań w porównaniu do innych trybów noszenia. Nie zanotowano żadnych oznak powikłań, czy stresu metabolicznego związanego z noszeniem soczewek jednodniowych, a subiektywna ocena komfortu i ostrości widzenia była dobra.
Rezultaty tych badań sugerują, że istnieją konkretne korzyści zdrowotne związane z noszeniem soczewek jednodniowych w porównaniu z noszeniem konwencjonalnych soczewek miękkich, aczkolwiek żadne z tych badań nie uwzględniało popularnych obecnie innych trybów częstej wymiany. Solomon et al (1996)8 przeprowadził 3-letnie badania porównujące soczewki jednodniowe nie tylko z miękkimi soczewkami konwencjonalnymi, ale także z soczewkami częstej wymiany przeznaczonymi do wymiany w odstępach 2-ty-godniowych, 1-miesięcznych lub 3-miesięcznych. Badania ukończyło w sumie 229 pacjentów. Zebrano dane dotyczące subiektywnego odczuwania soczewki i odnotowano wszelkie powikłania kliniczne. Większość danych uzyskiwano w trakcie zaplanowanych wizyt, chociaż zebrano również informacje o liczbie nieplanowanych wizyt i powikłaniach będących powodem takiej wizyty. Wyniki generalnie potwierdziły tezę, że działanie soczewek kontaktowych poprawia się jeśli zwiększamy ich częstotliwość wymiany, a jednodniowe soczewki kontaktowe pozostają optymalnym trybem. Rysunek 2a pokazuje jasno, że współczynnik powikłań związany z soczewkami jednodniowymi był w tych badaniach znacznie niższy niż wśród pozostałych trybów. Również liczba nieplanowanych wizyt była znacznie mniejsza przy codziennej wymianie soczewek (rys. 2b). Autorzy zauważają, że w porównaniu do soczewek konwencjonalnych i częstej wymiany, użytkownicy soczewek jednodniowych:
– zgłaszali mniej objawów subiektywnych
– zgłaszali lepsze widzenie, komfort i ogólną satysfakcję
– mieli mniej osadów na soczewkach, powikłań i anomalii tarczkowych
Autorzy badania sugerują, że jednodniowe soczewki kontaktowe są prawdopodobnie najmniej kłopotliwym trybem noszenia soczewek kontaktowych.
W podobnym 3-letnim badaniu (Suchecki et al 2000)9 próbowano określić częstość powikłań związanych z soczewkami kontaktowymi w obrębie różnych trybów wymiany. Badaniem tym zostało objętych 138 pacjentów, a obserwowane powikłania były wyrażone jako liczba zdarzeń na osobę na rok (Z/O/R). Stwierdzili, że użytkownicy soczewek jednodniowych mieli najniższe Z/O/R i najmniejszą ogólną liczbę powikłań związanych z soczewkami.
Pacjenci, którzy zgłaszali objawy suchych, wrażliwych i łatwo ulegających podrażnieniu oczu są grupą stanowiącą szczególne wyzwanie, aczkolwiek według badań przeprowadzonych przez Schneider et al13, soczewki jednodniowe stanowią efektywną alternatywę w minimalizowaniu objawów podrażnienia i suchości.
Lista potencjalnych korzyści zdrowotnych związanych z noszeniem soczewek jednodniowych w porównaniu z soczewkami konwencjonalnymi i hydrożelowymi systematycznej wymiany:
– Wygoda,
– Lepsze stosowanie się do zaleceń specjalisty,
– Mniejsza częstość występowania ogólnych powikłań,
– Mniej nieplanowanych wizyt,
– Mniej osadów,
– Lepsze widzenie,
– Lepszy komfort na koniec dnia,
– Brak ryzyka związanego z zanieczyszczeniem pojemniczka na soczewki,
– Mniejsza częstość występowania CLPC,
– Większy komfort u pacjentów cierpiących na alergię,
– Lepsze wyniki w lampie szczelinowej (alergicy),
– Lepszy komfort u pacjentów o suchych i wrażliwych oczach,
– Mniej infekcyjnych zapaleń rogówki,
– Lepsza ochrona przed UV (lub równa w przypadku soczewek częstej wymiany).
PODSUMOWANIE
Powszechnie uważa się, że soczewki jednodniowe oferują wiele korzyści dla pacjenta noszącego soczewki kontaktowe. Do korzyści tych należy wygoda, zwiększony komfort i lepsze widzenie. Przegląd opublikowanej literatury pokazuje, że system jednodniowy jest najzdrowszym trybem noszenia soczewek kontaktowych. Dzięki najnowszej technologii pozwalającej na dodanie środka nawilżającego do materiałów hydrożelowych możliwa jest także poprawa komfortu na koniec dnia.
Badania wykazały, że zastosowanie soczewek jednodniowych zmniejsza ilość powikłań oraz nieplanowanych wizyt kontrolnych. Ważne jest, by nie lekceważyć kwestii odpowiedniej edukacji pacjenta. Użytkownikom jednodniowych soczewek kontaktowych powinno się regularnie przypominać o ryzyku związanym z powtórnym użyciem soczewek i noszeniem soczewek niezdezynfekowanych, w celu lepszego stosowania się do zaleceń specjalisty i minimalizowania ryzyka infekcji. W czasie wizyty u specjalisty, z pacjentem powinny być omówione zagadnienia związane ze starannym myciem rąk, ich suszeniem, unikaniem noszenia soczewek podczas choroby i potrzebą regularnych wizyt kontrolnych. Wszyscy użytkownicy soczewek kontaktowych powinni pamiętać, że w momencie pojawienia się jakiegokolwiek zaczerwienienia, znacznego dyskomfortu i spadku ostrości widzenia należy skonsultować się ze specjalistą.
Interesującą rzeczą jest fakt, że w żadnej z omówionych prac nie było wzmianki o tym, że niedotlenienie stanowi istotne powikłanie przy noszeniu soczewek jednodniowych. Jednakże zbyt długie noszenie soczewek kontaktowych wykonanych z konwencjonalnych materiałów hydrożelowych, nawet w trybie jednodniowym, może potencjalnie prowadzić do objawów niedotlenienia. Technologia produkcji materiałów silikonowo-hydrożelowych poczyniła znaczne postępy w ciągu ostatnich paru lat. Nowe produkty pozwalają na znaczne zwiększenie dopływu tlenu do rogówki, jak i zwiększanie komfortu w porównaniu do soczewek hydrożelowych i silikonowo-hydrożelowych pierwszej generacji.
Mając to na uwadze, możemy wyrazić nadzieję, iż wkrótce nadejdzie dzień, kiedy będziemy mogli czerpać korzyści z soczewek jednodniowych wykonanych z materiałów silikonowych-hydrożelowych.
BIBLIOGRAFIA
l. GFk NOP Ltd Q4 2005
2. Efron, N. Contact lens Complications. Oxford: Butterworth-Heinemann-Optician, 1999
3. Franklin V, Tighe B, Tonge, S. Contact lens care part 4 – Contact lens deposition, discolora-tion and spoliation mechanisms. Optician 2001; 222(5808): 16-20
4. Sweeney DF et al. Clinical characterisation of comeal infiltrative events observed with soft contact lens wear. Cornea 2003; 22: 435-442
5. Morgan PB, Efron N, Hill EA, Raynor MK, Whiting MA, Tullo AB. Incidence of keratitis of varying severity among contact lens wearers. Br J Ophthalmol 2005; 89: 430-436
6. Hamano H, Watanabe K, Hamano T, Mitsunaga S, Kotani S, Okada A. A study of the complications induced by conventional and disposable contact lenses. CLAO J 1994; 20(2): 103-108
7. Nilsson SEG, S6derqvist M. Clinical performance of a daily disposable contact lens: a 3 month prospective study. J BCLA 1995; 18(3): 81-86
8. Solomon OD et al. A 3-year prospective study of the clinical performance of daily disposable contact lenses compared with freąuent replacement and conventional daily wear contact lenses. CLAO J 1996; 22(4): 250-257
9. Suchecki JK, Ehlers WH, Donshik PC. A comparison of contact lens related complications in various daily wear modalities. CLAO J 2000; 26(4): 204-213
10. Porazinski AD, Donshik PC. Giant papillary conjunctivitis in frequent replacement contact lens wearers: a retrospective study. CLAO J 1999; 25(3): 142-147
11. Sankaridurg PR et al. Comparison of adver-se events with daily disposable hydrogels and spectacle wear. Ophthalmology 2003; 110(12): 2327-2334
12. Hayes VY, Schnider CM, Veys J. An evalu-ation of 1 day disposable contact lens wear in a population of allergy sufferers. CLAE 2003; 26:85-93
13. Schnider CM, Veys J, Meyler J. The use of hDAY ACUVTJE? in patients reporting dry, scnsitive or easily irritated eyes. Optician 2004; 227(5937): 20-22
14. Stapleton et al. American Academy of Optometry Conference, San Diego, Dec 2005
15. Sulley A. Compliance in contact lens wear -part 1. Optician 2005; 229(5995): 24-30
16. Sokół JL et al. A study of patient compliance in a contact lens wearing population. CLAO J 1990; 16(3): 209-13
17. Karne et al. Compliance with Daily Disposables Spectrum 1994; 9: 26-31
18. Jones L, Jones D and Simpson T. The impact of replacement freąuency and care regimen on subjective satisfaction with disposable and freąuent replacement lenses. Optom Vis Sci 1999;76(12s): 172
19. Harris et al. Ultraviolet transmission of Vistakon disposable contact lenses. CLAE 2000; 23(1): 10-15
20. Poggio EC et al. The incidence of ulcerative keratitis among users of daily wear and extcn-ded wear soft contact lenses. N Engl J Med 1989; 321(12): 779-83
21. MacRae S et al. Comeal ulcer and adverse reaction rates in premarket contact lens studies. Am J Ophthalmol 1991; 111(4): 457-65
22. Benjamin WJ. Assessing the risks of extended wear. Optom Clin 1991; 1(3): 13-31
23. Nilsson SE, Montan PG. The hospitali-sed cases of contact lens induced keratitis in Sweden and their relation to lens type and wear schedule: results of a 3 year retrospective study. CLAO J 1994; 20(2): 97-101
24. Cheng KH et al. Incidence of contact lens associated microbial keratitis and its related morbidity. Lancet 1999; 354(9174): 181-5
Autorzy: Dr Karen French, optometrist in practice in Cambridgeshire, visiting clinician at City University. Jane Veys, clinical affairs director Johnson & Johnson Vision Care Europę, Middle East & Africa.
*Opracowanie na podstawie artykułu opublikowanego przez firmę Johnson & Johnson
